Dat ligt eraan: De manier waarop u als erfgenaam een nalatenschap accepteert (ook wel “aanvaarden” genoemd), bepaalt of u ook met uw eigen geld rekeningen van de overledene moet betalen. U kunt een erfenis (ook wel “nalatenschap” genoemd) verwerpen, zuiver aanvaarden of beneficiair aanvaarden.

uiver aanvaarden

Als u ervoor kiest een nalatenschap zuiver te aanvaarden, betekent dit dat u (samen met eventuele andere erfgenamen) alles van de overledene overneemt; al zijn bezittingen, maar ook al zijn schulden!

Veel erfgenamen kiezen bewust voor zuivere aanvaarding, uit respect voor de overledene. Het zuiver aanvaarden van de erfenis kan gebeuren door een verklaring van zuivere aanvaarding af te leggen. Soms ‘overkomt’ het een erfgenaam dat hij de nalatenschap onbewust zuiver aanvaardt. De wet neemt in sommige gevallen namelijk aan dat een erfgenaam de nalatenschap zuiver aanvaardt door zijn gedrag. Dit gebeurt wanneer die persoon zich in de woorden van de wet “ondubbelzinnig en zonder voorbehoud” als erfgenaam gedraagt. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn door bepaalde zaken uit de nalatenschap te verkopen of door betalingen te doen uit de nalatenschap. Ook is hiervan sprake als bezittingen van de overledene worden “weggemoffeld”, waardoor schuldeisers kunnen worden benadeeld. Bijvoorbeeld door geld naar uw eigen rekening over te maken of spullen mee te nemen naar uw eigen huis. Zijn het spullen met enkel emotionele, maar geen economische waarde (waarde in geld)? Dan mag dit wel. Denk hierbij aan een fotoalbum. Schuldeisers worden daardoor niet benadeeld. Het gevolg van een zuivere aanvaarding is dat u eigenaar wordt van alle goederen van de overledene, maar u wordt daarmee ook verplicht om al zijn schulden te betalen! Dit geldt ook als de nalatenschap onvoldoende blijkt te zijn om alle schulden uit te kunnen betalen. De erfgenamen die zuiver hebben aanvaard, moeten in dat geval uit hun eigen vermogen het tekort aanvullen.

Let dus als erfgenaam op wat u doet vlak na het overlijden van een dierbare! Een betaling uit de nalatenschap, de verkoop van spullen of het wegnemen van spullen met een economische waarde uit de woning van de overledene, kan al tot zuivere aanvaarding leiden.

En als u snel de kamer van de overledene in een verzorgingsthuis moet ontruimen? Dan zou u ook wel eens het risico kunnen lopen te moeten opdraaien voor de schulden van de overledene die niet uit de erfenis kunnen worden betaald. De oplossing is dan dat u de spullen laat opslaan of beschrijft en vermeldt waar of bij wie ze zich nu bevinden. Het betalen van de uitvaartkosten heeft overigens niet tot gevolg dat u de nalatenschap zuiver aanvaardt.

Beneficiair aanvaarden

Als u vermoedt dat er meer schulden zijn dan uit de nalatenschap kunnen worden betaald, kun u de nalatenschap “beneficiair aanvaarden”. Dit wordt ook wel genoemd “aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving”. Dat houdt in dat u de schulden alleen hoeft te betalen voor zover die uit het vermogen van de overledene kunnen worden betaald. U hoeft dan dus niet met uw eigen geld bij te passen. Zo’n beneficiaire aanvaarding vraagt om een aantal formaliteiten. Zo moet u een verklaring bij de rechtbank afleggen en gelden allemaal wettelijke regels die moeten voorkomen dat schuldeisers – die misschien toch al hun vordering niet geheel voldaan krijgen – nog verder worden benadeeld. Als u de formaliteiten niet volgt, dan geldt als “straf” dat wordt aangenomen dat u de nalatenschap toch zuiver hebt aanvaard. Hierdoor bent u aansprakelijk met uw eigen vermogen. Voor sommige groepen erfgenamen, zoals minderjarigen, personen die onder curatele staan en mensen van wie vermogen onder bewind is gesteld, geldt dat het verplicht is om de nalatenschap voor hen beneficiair te aanvaarden.

Verwerpen

U kunt de nalatenschap ook weigeren. Dit wordt ook wel “verwerpen” genoemd. Net als bij de beneficiaire aanvaarding moet u voor het verwerpen van de nalatenschap een verklaring afleggen bij de rechtbank. In het geval van verwerping bent u geen erfgenaam van de overledene en bent u dat ook nooit geweest. U hebt dan geen plicht om de schulden van de overledene te betalen uit zijn vermogen, zoals bij een beneficiaire aanvaarding, of eventueel uit jouw eigen vermogen, zoals bij een zuivere aanvaarding.

Onverwachte schulden

Wat nu te doen als u zuiver hebt aanvaard en vervolgens blijkt dat er onverwachte schulden zijn?

Dan heeft u een probleem! De wet zegt dan wel dat u toch nog beneficiair kunt aanvaarden, waardoor u aansprakelijkheid met uw eigen vermogen voorkomt, maar dit kan alleen als die schulden volstrekt onverwacht zijn. Als uit brieven of andere feiten al kon blijken dat die schulden bestonden, dan zijn die schulden niet “volstrekt onverwacht”. Bovendien moet u zelf onderzoek doen en op schulden bedacht zijn.

Uit uitspraken die rechters hebben gedaan blijkt dat volstrekt onverwachte schulden eigenlijk maar heel zelden voorkomen. Vaak had de erfgenaam bij enig speurwerk wel al kunnen weten dat er bijvoorbeeld nog een belastingaanslag of iets dergelijks zou komen. Als ook maar een schijntje van vermoeden bestaat dat de schulden groter zijn dan de baten of als u ieder risico wilt voorkomen, is het advies om de erfenis beneficiair te aanvaarden. Dat brengt wellicht wel wat extra kosten en werk met zich mee, maar het kan een hoop ellende voorkomen.

Tip

Laat u adviseren door een notaris of een andere adviseur met specifieke kennis over het erfrecht over de gevolgen van het aanvaarden of verwerpen van een nalatenschap.

Met Recht Geregeld is een product van FBN Juristen. Aan de inhoud van dit artikel is de uiterste zorg besteed, maar door de beperkte omvang is het onmogelijk om alle facetten en gevolgen van een onderwerp te belichten: het betreft een artikel op hoofdlijnen. Voor informatie over uw specifieke situatie: vraag uw notaris of andere adviseur!

FBN Juristen besteedt de uiterste zorg aan de inhoud van de artikelen, maar aanvaardt geen aansprakelijkheid in geval van onvolledigheid of onjuistheid van een artikel, noch voor de gevolgen daarvan.

Wilt u meer advies over dit onderwerp? Neem dan contact op met ons.

Bronvermelding: Met Recht Geregeld, een product van FBN Juristen.